آیین نمایشی شیر در ششتمد سبزوار: بازنمایی جهان‌بینی‌ها و ارزش‌های فرهنگی در آیین

نویسندگان

  • محمدحسن موسوی دانشجوی دکتری انسان‌شناسی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
  • موسی‌الرضا غربی دانشجوی دکتری انسان‌شناسی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
  • ولی‌الله ملکوتی‌فر استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار
چکیده مقاله:

آیین شیر، آیینی عاشورایی است که در برخی نقاط ایران به‌ویژه ایران مرکزی مانند یزد، شاهرود به‌طور گسترده اجرا می‌شود. در آیین شیر که در ایام عزاداری امام حسین (ع) اجرا می‌شود، فردی با پوشیدن لباس و زدن ماسکی به صورت به‌شکل شیر درآمده، با انجام حرکات و آواهایی در میان عزاداران حسینی به‌طور نمادین به عزاداری و سوگواری سید و سالار شهیدان می‌پردازد. این پژوهش به بررسی انسان‌شناختی این آیین در منطق‌هایی از جنوب سبزوار می‌پردازد. در این راستا روایت‌های مختلف شیر در نظام آیینی عاشورای ششتمد سبزوار مورد اشاره و بررسی قرار گرفته است. این بررسی با رویکردی هم‌زمان و ملهم از بحث نظری ویکتور ترنر  در باب نمادهای آیینی به تجزیه و تحلیل آیین مورد نظر در ششتمد می‌پردازد. نتایج این مطالعۀ مردم‌نگارانه، نماد آیینی شیر را به مثابه نمادی دارای تراکم معنایی مطرح می‌سازد. این تراکم در یک تکثر معنایی در طیفی از مسائل عاطفی تا هنجاری در خدمت ارائۀ تصویر فرهنگی امام (ع) در جامعۀ مورد مطالعه است. این تصویر فرهنگی را می‌توان از خلال ترکیب عظیمِ مظلوم نشان داد. چنین تصویری از امام مبین نوعی جهان‌بینی و الهیات شیعی است که در آن امام در رأس هرم و در مرحلۀ ماقبل خدا قرار می‌گیرد؛ درنتیجه همۀ اشکال هستی در ذیل آن تعریف شده و در خدمت آن و در کنترل او می‌باشند. چنین الهیاتی در سطوح خردتر خود را در برخی از ارز ش‌های فرهنگی جامعه مانند پیشواگرایی نشان می‌دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بازنمایی مرگ در آیین بودایی

مرگ شناسی در دهه های اخیر تبدیل به یکی از حوزه های مهم میان رشته ای در تکنولوژی  پزشکی، فلسفه، هنر، علوم سیاسی، تاریخ، ادیان و جامعه شناسی شده است. در این مطالعه، مرگ به عنوان یک پویایی اساسی و پیش زمینه حیات در آیین بودایی مورد بررسی قرار می گیرد. سوال تحقیق این است که بازنمایی های مرگ در آیین بودایی چه چیزی را در خصوص یک جامعه بودایی و ارزش های آن مشخص می کند؟  بنابراین پژوهش حاضر با استفاده ...

متن کامل

بازنمایی آیین عیاری در داستان امیرارسلان دوره ناصرالدین شاه قاجار

یکی از مهم ترین منابع تاریخ فرهنگی- اجتماعی ایران، مطالعه داستان­های عامیانه هر دوره تاریخی است. داستان سرایان با توجه به اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی زمان خود داستانی را ساخته و پرداخته می­کنند؛ در این میان آداب و رسوم و آیین­های زنده و پویای آن دوره خودنمایی می­کند. یکی از آیین­های ایرانی که در داستانهای دوره­های مختلف تاریخی به وفور دیده می­شود، آیین عیاری است. این آیین که از ایران ...

متن کامل

مطالعه ریشه‌های فرهنگی و روان‌شناختی آیین زار

بیماری­های روانی در روزگاران گذشته معلول قدرت­‌های مافوق طبیعی شناخته می‌شدند و بیماری را نتیجه­ تسخیر ارواح خبیث می­‌دانستند. شخص در اثر تسخیر ممکن است از بیماری با علائم جسمی و روحی رنج ببرد. رام کردن این ارواح که در سواحل جنوبی ایران به باد یا هوا معروف­‌اند با برگزاری مراسمی تحت عنوان زار امکان­‌پذیر است. زار در زمره­ اعتقادات معنوی این منطقه قرار دارد. مطالعه­ این آیین شفابخش به درک آداب و...

متن کامل

پیدایش آیین یارسان و دوره‌های تجلی در این آیین

آیین یارسان به عنوان یکی از نحله‌های مذهبی در ایران دارای پیروانی است. اکثر پیروان این آیین در منطقة غرب کشور، کردها و لک‌ها بوده و شهر کرند مرکز آیین یاری است. عقاید این آیین به صورت التقاطی است و درباره­ی این نحله شناخت کافی در جوامع علمی و مردمی وجود ندارد. تحقیقات انجام گرفته‌شده در این حوزه به اندازه­ی لازم گویای ماهیت این آیین نیست و به صورت‌های گوناگون دربارة چگونگی پیدایش و دوره‌های تجل...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 17

صفحات  35- 48

تاریخ انتشار 2019-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023